Szczecin nie bez powodu nazywany bywa Paryżem Północy. Wystarczy spojrzeć na plany obu miast, by dostrzec podobieństwo. Zachodniopomorskie miasto w XIX wieku uległo przebudowie, a założone wówczas place i odchodzące od nich gwiaździście ulice do złudzenia przypominają stolicę Francji. W układzie placów Grunwaldzkiego, Odrodzenia oraz Sprzymierzonych dostrzeżono także odwzorowanie ułożenia konstelacji Orion w stosunku do Drogi Mlecznej. Odwiedzając Szczecin, warto zwrócić uwagę na te elementy, ale to nie jedyny powód, by wybrać się w podróż. To miasto kryje w sobie wiele miejsc i budynków wartych odwiedzenia, w których zapisała się jego burzliwa historia.
Krótka historia Szczecina
Losy Szczecina na przestrzeni wieków układały się bardzo różnie, a samo miasto przechodziło z rąk do rąk. Pierwsza osada należąca do kultury łużyckiej w tym miejscu została założona jeszcze przed naszą erą. W X w. Mieszko I na krótki okres włączył Pomorze Zachodnie do państwa Polan. W XI w. tereny te odzyskały niezależność, ale już wiek później Warcisław I złożył hołd lenny Bolesławowi Krzywoustemu, a także stał się założycielem dynastii Gryfitów panującej w Księstwie Pomorskim aż do 1637 r. W 1185 r. Szczecin oraz całe Pomorze stały się lennem Danii, a kilkadziesiąt lat później cesarza, wchodząc tym samym w skład Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Miasto w swojej historii znalazło się także pod panowaniem Szwedów i Prus. Częścią Niemiec pozostało do 1945 r., z kilkuletnią przerwą na okupację francuską w czasie wojen napoleońskich. W granicach Polski Szczecin znalazł się dopiero w 1946 r.
Zamek Książąt Pomorskich
Zamek wnoszący się na Wzgórzu Zamkowym w Szczecinie przez lata był świadkiem burzliwej historii miasta. Jest najstarszą i bez wątpienia najbardziej okazałą siedzibą przedstawicieli dynastii Gryfitów.
W połowie XIV w. na Wzgórzu Zamkowym wzniesiono Kamienny Dom i nieduży kościół rozbudowany niedługo do trójnawowej bazyliki pod wezwaniem św. Ottona. Wkrótce wybudowano także nową siedzibę – Duży Dom, który przez kolejne lata sukcesywnie powiększano o kolejne kondygnacje oraz skrzydła. Po bezpotomnej śmierci ostatniego przedstawiciela dynastii renesansowy zamek składał się z pięciu skrzydeł.
Okres panowania Szwedów zdołał przetrwać bez znaczących zmian w wyglądzie. Inaczej stało się, gdy znalazł się w granicach Prus, a później Niemiec. Przez lata był siedzibą różnych instytucji, które dostosowywały go do swoich potrzeb, zmieniając przede wszystkim jego wnętrze. W pięcioskrzydłowej formie pozbawionej elementów późnogotyckich i renesansowych dotrwał do 17 sierpnia 1944 r., kiedy spadły na niego alianckie bomby. Ocalały wówczas jedynie wypalone mury skrzydeł, sklepienia piwnic i niewielka część sklepień w trzech skrzydłach.
Gdy zamek trafił w polskie ręce, doceniono jego wartość dla Szczecina i postanowiono go odbudować. Nad projektem, opartym na rycinie z 1652 r., czuwał prof. Stanisław Latour. Prace przypominające czasy świetności dynastii Gryfitow trwały od 1958 r. do 1985 r.
Dziś w zamku mieści się centrum kulturalne, do którego należą: sala koncertowa im. Bogusława I, sale wystawowe, kino Zamek, Teatr Krypta, kabaret Piwnica Przy Krypcie, a także Opera na Zamku. W gmachu znajduje się również sala ślubów Urzędu Stanu Cywilnego oraz restauracje. Odwiedzając budynek, w skrzydle zachodnim można zobaczyć przykryte szkłem pozostałości Kamiennego Domu, kościoła oraz obwarowań Wzgórza Zamkowego.
Bazylika archikatedralna św. Jakuba
Niedaleko Zamku Książąt Pomorskich znajduje się bazylika archikatedralna św. Jakuba. Jest to najważniejsza świątynia w Szczecinie, a także druga co do wysokości w Polsce. Pod tym względem wyprzedza ją jedynie bazylika w Licheniu.
Pierwszy, prawdopodobnie drewniany, kościół na jej miejscu wzniesiono już w 1187 r. Jego fundatorem był mieszczanin Beringer z Bambergu. W XIII w. wybudowano trzynawową, ceglaną bazylikę w stylu gotyckim, która w XVI w. została zmieniona w kościół protestancki.
Na przestrzeni lat świątynia poddawana była przebudowom, a także ulegała licznym uszkodzeniom. Szczególnie cierpiały jej wieże. Największe szkody wyrządziło bombardowanie w 1944 r. Kościół odbudowano dopiero w latach 70., a w 1983 r. został przez Jana Pawła II podniesiony do rangi bazyliki mniejszej.
W centrum prezbiterium znajduje się dziś ołtarz ozdobiony mosiężnymi płaskorzeźbami, a nad nim wznosi się krzyż z przełomu XV i XVI w. W czasie wizyty w kościele uwagę warto zwrócić także na organy, których budowę rozpoczęto w 2008 r. Składają się z 4743 piszczałek i ważą około 36 ton. W tym samym roku ukończono przebudowę wieży, na której znalazł się taras widokowy dostępny dla turystów po zakupieniu biletu.
Wały Chrobrego
Wały Chrobrego to jeden z najbardziej znanych punktów Szczecina. Zaprojektowane zostały na początku XX w. przez Wilhelma Meyera-Schwartau i przez dłuższy czas nosiły nazwę Tarasów Hakena na cześć ich pomysłodawcy. Wraz z powstaniem wałów wzniesiono także pobliski budynek, w którym dziś mieści się Zachodniopomorski Urząd Wojewódzki. Warto wejść do jego wnętrza, ponieważ liczne pomieszczenia zachowały pierwotne dekoracje z początku poprzedniego wieku. Obok znajduje się także zabytkowa Akademia Morska oraz Muzeum Narodowe.
Muzeum Narodowe
Instytucja została powołana w 1945 r. jako Muzeum Miejskie w Szczecinie. Dwa lata później przekształcono je w Muzeum Pomorza Zachodniego, natomiast w latach 70. otrzymało tytuł Muzeum Narodowego. Dziś obejmuje kilka oddziałów, a jego zbiory liczą 150 tysięcy eksponatów. Wśród nich znajdują się dzieła sztuki dawnej oraz współczesnej, zabytki archeologiczne, etnograficzne czy numizmaty. W czasie wizyty w muzeum warto udać się na Wieżę Widokową, na którą prowadzi 230 stopni.
Kino Pionier
Kino Pionier to jedna z najbardziej niezwykłych atrakcji Szczecina. Jest ono najstarszym działającym nieprzerwanie kinem na świecie. Oficjalnie za datę rozpoczęcia jego działalności uznaje się 1909 r., choć niektóre dokumenty świadczą, że mogło istnieć już dwa lata wcześniej. Obecnie obejmuje dwie sale – główną oraz Kiniarnię będącą połączeniem kina i kawiarni o klimacie z początku XX w. Repertuar kina obejmuje niszowe, ambitne produkcje niewyświetlane w komercyjnych kinach.
Jasne Błonia im. Jana Pawła II i pomnik przyrody
Jasne Błonia to teren zielony przy parku Kasprowicza o przeznaczeniu rekreacyjnym. Powstał w latach 1925-1927. Trawnik otoczono alejami obsadzonymi platanami. Ponad 200 drzew stanowi największe w Polsce skupisko gatunku i w 2018 r. otrzymało tytuł pomnika przyrody. W 1987 r. papież Jan Paweł II odprawił na Jasnych Błoniach Mszę Św. Na pamiątkę tego wydarzenia teren otrzymał imię papieża oraz polecono na nim wznieść jego pomnik. Po przeciwnej stronie placu można zobaczyć Pomnik Czynu Polaków.
Ogród Różany
Ogród nazywany również Różanką powstał w 1932 r. z okazji 70. rocznicy powstania Szczecińskiego Związku Ogrodniczego. Teren obejmuje ponad 2 ha i wkomponowany został w zieleń miejską łączącą śródmieście z Puszczą Wkrzańską. Ogród został zaprojektowany w formie geometrycznych tarasów, a podziwiać w nim można aż 99 gatunków róż.
